PĂLLUMB NAKO
Si çdo verĂ«, edhe kjo e sivjetmja shĂ«noi zjarret e saj. Krahas tyre, edhe dĂ«met pĂ«r individĂ« dhe sidomos pĂ«r natyrĂ«n e vendit. Pamjet janĂ« tĂ« njĂ«jta. Nga njĂ«ra anĂ«, natyra e pamĂ«shirshme pĂ«rvĂ«luese dhe nga ana tjetĂ«r zjarrfikĂ«s tĂ« pĂ«rzhĂ«litur qĂ« rreken tĂ« shuajnĂ« me mjete primitive ndonjĂ« shkurre apo pemĂ« qĂ« digjet. NĂ« fund, avionĂ« tĂ« ardhur nga jashtĂ« qĂ« vazhdojnĂ« e vazhdojnĂ« tĂ« ndihmojnĂ«. NĂ« njĂ« kontekst tĂ« kĂ«saj natyre, do tĂ« ishte e udhĂ«s tĂ« shihej se çfarĂ« thotĂ« ligji nr.45/2019 âPĂ«r mbrojtjen civileâ dhe si Ă«shtĂ« vĂ«nĂ« ai nĂ« jetĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« konkrete. Kjo nisur nga disa aspekte konkrete tĂ« vĂ«rejtura gjatĂ« zjarreve tĂ« kĂ«saj vere.
PavarĂ«sisht se ligji â PĂ«r mbrojtjen civileâ hartuar pesĂ« vite mĂ« parĂ«, parashikon njĂ« âStrategji KombĂ«tare e Rajonale pĂ«r zvogĂ«limin e riskut nga fatkeqĂ«sitĂ« natyrore (nĂ« rastin tonĂ« konkret zjarret), pavarĂ«sisht se parashikon âvlerĂ«simin e riskut, vĂ«rtetimin dhe zvogĂ«limin e tijâ nga institucione pĂ«rgjegjĂ«se nĂ« nivel kombĂ«tar e rajonal, gati tĂ« gjithĂ« individĂ«t e zakonshĂ«m, i madh e i vogĂ«l, me shkollĂ« e pa shkollĂ« e dinĂ« qĂ« kur vjen vera me temperatura tĂ« larta, ka rrezik pĂ«r zjarre masive dhe pĂ«r kĂ«tĂ« duhen mjete e burime njerĂ«zore tĂ« mjaftueshme nĂ« gatishmĂ«ri. Dhe zjarret ranĂ« kudo nĂ« territor, veri e jug, ndĂ«rkohĂ« qĂ« vapa pĂ«rvĂ«lues Ă«shtĂ« ende larg pĂ«rfundimit. Ngado konstatohen mangĂ«si pĂ«r pĂ«rballimin e situatĂ«s sĂ« krijuar.
Përveç sa më sipër, ligji në fjalë parashikon që edhe Akademia e Shkencave duhet të informojë Agjencinë e Mbrojtjes Civile për kërkimet e saj në këtë fushë. Ndoshta kërkimet në fjalë duan kohë më shumë sepse si gjatë gjithë këtyre viteve, edhe në këtë aktual, shuarja e flakëve u bë me shumicë nëpërmjet mjeteve super primitive ku dominojnë degët e pemëve. Produktet e Akademisë në këtë drejtim nuk duken gjëkundi në horizont.
E vetmja pikĂ« e ligjit, e cila rezulton tĂ« jetĂ« e realizuar me efikasitet tĂ« plotĂ« operacional, Ă«shtĂ« ajo e parashikuar nĂ« nenin 54, i cili bĂ«n fjalĂ« pĂ«r âmarrjen e asistencĂ« ndĂ«rkombĂ«tareâ. Nuk vonoi dhe nĂ« kulmin e zjarreve, nga Greqia fqinje erdhĂ«n dy avionĂ« zjarrfikĂ«s tĂ« tipit canadair. Dhe mjaftuan kĂ«ta dy avionĂ«, madje pikĂ«risht nĂ« atĂ« zonĂ« ku ne u bĂ«jmĂ« namin grekĂ«ve nĂ« âFacebookâ dhe zjarret tĂ« shuhen brenda njĂ« kohe shumĂ« tĂ« shkurtĂ«r.
Si zakonisht, qeverisja aktuale zhvillimin e shikon më shumë në hartimin e një ligji sesa në vënien në jetë të tij. Tipik i një hendeku të thellë në këtë drejtim, është pikërisht ligji për të cilin po flitet. Kjo, sepse aty kërkohet seriozitet me burime të konsiderueshme financiare dhe këto të fundit akordohen kur ka vullnet qeveritar për të paraprirë fatkeqësitë natyrore, të cilat dëmtojnë njeriun e zakonshëm. Në shumicën dërrmuese të tij, ligji nuk zbatohet, madje në pikat e tij më të rëndësishme, të cilat lidhen me aspektin financiar që mundëson investime në mjete, pajisje e teknologji. Ndërkohë sfida e vërtetë e një qeverie të civilizuar është pikërisht zbatimi i ligjeve, të cilët në rast moszbatimi, nuk parashikojnë një dënim penal. Janë ligje që harmonizojnë vullnetin politik me qeverisjen e mirë në favor të publikut. Në këtë drejtim, qeveria nuk zhgënjen. Ligji mbetet teorik pjesërisht i zbatuar.
Më e rëndësishmja është se aty parashikohet gjithashtu që të gjitha ministritë të parashikojnë që dy deri në katër për qind e buxhetit e tyre vjetor të vendoset për mbrojtjen civile, duke përfshirë kështu edhe për mbrojtjen nga zjarri. Kjo do të thotë se gjatë këtyre pesë viteve që është hartuar kjo kërkesë e ligjit, nëse ministritë do të kishin zbatuar këtë kërkesë të tij, krahas buxhetit të akorduar direkt nga qeveria për emergjencat civile, me siguri absolute do të ishin grumbulluar aq fonde sa për të blerë dy canadaire për të shuar zjarrin e të mos i kërkohej ndihma Greqisë.
Mjafton në këtë kontekst të përmendim faktin që sipas një deklarimi të bërë publik nga Ministria e Shëndetësisë, rezulton se për vitin 2024, këtij institucioni iu akordua një buxhet prej 950 milionë euro dhe 2 për qind e tij (jo katër) është 19.2 milionë euro. Pra, vetëm nga kjo ministri në këtë vit, mbrojtja civile do të kishte në dispozicion një shifër jo të vogël financiare për pajisje bazë të domosdoshme. Dhe nëse do të llogariteshin të gjitha ministritë, do të kishte aq burime financiare sa të mos për të kishte aq burime financiare sa të mos përdoreshin degët e pemëve për të fikur zjarrin.
Milionat e eurove gjatĂ« kĂ«tyre pesĂ« viteve, nĂ«se do tĂ« planifikoheshin nga tĂ« gjitha ministritĂ« do tĂ« dilnin dhe do tĂ« tepronin pĂ«r tĂ« blerĂ« disa canadaire. NjĂ« avion canadair qĂ« pĂ«rdoret nga flota e avionĂ«ve tĂ« zjarrfikĂ«sve tĂ« FrancĂ«s kushton 60 milionĂ« euro. Kjo tĂ« lĂ« tĂ« kuptosh se zbatimi konkret dhe real i ligjit do tĂ« krijonte mundĂ«si tĂ« pafundme qĂ« pĂ«r shuarjen e zjarrit tĂ« zĂ«vendĂ«sohen degĂ«t e pemĂ«ve. Madje, do tĂ« ishte mundĂ«sia qĂ« ShqipĂ«ria tĂ« zbatonte me krenari edhe nenin 56 tĂ« ligjit, i cili parashikon âDhĂ«nien e asistencĂ«s jashtĂ« kufijve tĂ« ShqipĂ«risĂ«â. Me degĂ« peme nĂ« duart e ushtarĂ«ve dhe policĂ«ve, kjo asistencĂ« duket e pamundur tĂ« jepet.
NĂ«se hartohet njĂ« ligj i tillĂ« dhe kĂ«rkesat e tij nĂ« shumicĂ« nuk zbatohen, pĂ«rse duhet hartuar? NĂ« fakt, ndodh ajo qĂ« nĂ« ShqipĂ«ri Ă«shtĂ« mĂ« e zakonshmja. Ligje tĂ« kĂ«saj natyre hartohen jo me qĂ«llim tĂ« zbatohen, por me prapamendim qĂ« kur ndodh fatkeqĂ«sia, tâi faturohet dikujt qĂ« Ă«shtĂ« planifikuar se do tĂ« jetĂ« koka e turkut e radhĂ«s.
Por pĂ«rgjigja pĂ«r kĂ«tĂ« pyetje mund tĂ« gjendet e saktĂ« nĂ« fabulĂ«n e La Fontenit âGjinkalla dhe milingonaâ. Kjo sepse nĂ« rastin e shuarjes sĂ« zjarreve kĂ«tĂ« verĂ«, njĂ«lloj si nĂ« tĂ« tjerat tĂ« ngjashme me tĂ«, mĂ«nyra e veprimet tĂ« kĂ«saj qeverie Ă«shtĂ« e njĂ«llojtĂ« nĂ« koncept me gjinkallĂ«n e La Fontenit.
Hartimi i ligjit u shoqĂ«rua me njĂ« korr zhurmues gjinkallash. Me zĂ« çjerrĂ«s ato njoftuan me tĂ« madhe se ligji âPĂ«r mbrojtjen civileâ i hartuar prej tyre ishte njĂ« kapĂ«rcim epokal drejt njĂ« faze modernizimi nĂ« ndĂ«rtimin e mbrojtjes civile. Dhe si zakonisht, ashtu siç e parashikon propaganda, gjinkallat vetĂ«m kĂ«nduan pĂ«r ligjin, pa menduar mĂ« gjatĂ«. Por kur pas miratimit tĂ« tij, vjen momenti dhe ndodhen ngushtĂ«, me krenarinĂ« nĂ«pĂ«r kĂ«mbĂ«, ato shkojnĂ« e trokasin nĂ« derĂ«n e milingonĂ«s. Ndryshe nga gjinkallat, milingona nuk ka bĂ«rĂ« zhurmĂ«, por ka punuar pikĂ«risht pĂ«r tĂ« pĂ«rballuar situatĂ«n nĂ« njĂ« ditĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ«. Milingona e La Fontenit nuk e ndihmoi gjinkallĂ«n, kurse milingona greke iu pĂ«rgjigj pozitivisht gjinkallave qeveritare dhe dĂ«rgoi dy avionĂ« canadair pĂ«r tĂ« kaluar situatĂ«n e vĂ«shtirĂ«, pra pĂ«r tĂ« shuar zjarret.
NDIQE LIVE “PANORAMA TV” © Panorama.al Burimi informacionit @Panorama.al: Lexo me shume ne :bota sot www.botasot.co
